Ojén’s achtertuin
Sinds juli 2021 heeft Andalusië een derde Nationaal Park: de Sierra de las Nieves. In mijn tijd als eigenaresse van Hotel La Posada del Angel in Ojén was er elke dag wel iemand die in dat gebied een wandeling wilde maken. Wij kennen dan ook zelf alle paadjes en prachtige uitzichten aan de Ojén-kant van het park. Maar wat maakt dit gebied nu zo bijzonder dat het nu de hoogste bescherming geniet?
Nationaal Park
IAls een natuurgebied de status van Nationaal Park krijgt, komt er extra geld beschikbaar voor het intensiveren van het beheer en de ontwikkeling van het park. En verrassend: daarnaast is er financiële ruimte voor het bevorderen van natuurgerichte recreatie, voorlichting en onderzoek.
- Een Nationaal Park moet aan bepaalde eisen voldoen: Het gebied moet tenminste 20.000 ha groot zijn
- Het moet een bijzondere landschappelijke gesteldheid hebben alsmede een bijzonder planten- en dierenleven.
- Er moeten mogelijkheden zijn gedeelten te gebruiken voor recreatie.
- Het mag geen of nagenoeg geen gecultiveerde grond bevatten.
Voor de Sierra de las Nieves zal er er per jaar bijna 1,5 miljoen euro beschikbaar zijn. Daarnaast is er voor specifieke projecten meer geld beschikbaar. De dorpen die direct in de buurt van het Nationaal park liggen profiteren ook van deze nieuwe status. Meer bezoek van natuurliefhebbers levert meer inkomsten op.
Sierra de las Nieves, het ontstaan
De Sierra de las Nieves maakt deel uit van de Serranía de Ronda. Die ontstond miljoenen jaren geleden toen de Europese en Afrikaanse tektonische platen botsten. De Sierra de las Nieves ligt precies daar, waar aan de westkant de 2 bergketens samenkomen. Door plooiingen en het over elkaar schuiven van aardplaten is een complex systeem van hoge bergtoppen, diepe ravijnen, geulen en rivieren, kloven en grotten gevuld met grondwater in diverse lagen ontstaan. Het water uit dit gebied wordt overigens gebruikt als drinkwater voor bewoners van de omliggende gemeenten. Het hele berggebied is 100.000 hectare groot, het Nationaal Park is met haar 23.000 hectare daar een onderdeel van.
Naast de wit-grijze kalksteen toppen (karst), zijn er ook roodachtige periodiet rotsen. Deze laatste hebben een magmatische oorsprong en komen op aarde nauwelijks voor. Een drietal heuvels heeft deze unieke geologisch oorsprong en zijn bruin roodachtig (Corona, Abanto en Plaza de Armas).
De contrasten zijn groot. De hoogste bergen zijn de Torrecilla (1919 m) en de Peñon de los Enamorades (1775m). Maar er zijn ook ondergrondse diepten zoals de GESM kloof (1101m) en de Sima del Aire (-658m).
Al met al is de bijzondere en unieke geologische gesteldheid van dit gebied één van de redenen om van dit park een Nationaal Park te maken.
Flora en Fauna
Een andere reden voor de benoeming tot Nationaal Park is de flora en fauna in het gebied. De meest bekende unieke flora is de Pinsapo.
Deze spar werd in 1838 door 2 farmaceuten ontdekt. Inmiddels is duidelijk dat deze boom miljoenen jaren geleden, in de ijstijd, in uitgestrekte bossen voor kwam. De pinsapo is vandaag de dag bijna nergens meer te vinden, alleen in Zuid Spanje en in het noorden van Marokko. In Andalusië bevinden zich de bossen van pinsapo’s (pinsapares) alleen op kalkhoudende bodems in de Serranía de Ronda:in de Sierra de las Nieves, de Sierra Canucha (ten noord-westen van Ojén) en in de Sierra del Pinar (Grazalema). Daarnaast komen ze voor in het gebied van Los Reales de Sierra Bermeja, maar dan op de rode periodiet gronden. In het algemeen bevinden de pinsapo’s zich op noordhellingen, beschermd tegen overmatige zonnestraling en uitdroging. De pinsapo is de belangrijkste reden geweest om de Sierra de las Nieves tot Nationaal Park te verklaren.
Mens en natuur
In dit gebied leefden de mensen al eeuwenlang in perfecte harmonie met de natuur. Vanwege de overvloedige natuurlijke rijkdom, de adembenemende landschappen, de brede variëteit aan eco-systemen en de aanwezigheid van unieke planten zoals de pinsapo was het natuurgebied al eerder benoemd tot Parque Natural en Reserva de Biosfera. Daarnaast heeft de Sierra de las Nieves een rijke culturele, historische en etnologische erfenis.
De naam ‘de las Nieves’, dankt het gebied aan het feit dat er in de winter op de toppen van de bergen sneeuw kan vallen. Deze sneeuw werd vroeger bewaard in putten, die in de zomer ’s nachts met muilezels werd vervoerd naar de dorpen voor koeling. Deze putten zijn op sommige plaatsen nog te vinden.
HET NIEUWE NATIONAAL PARK – WAT IS ER VERANDERD?
Het Nationaal Park is groter dan het Parque Natural. Een aantal ecologisch interessante gebieden is toegevoegd, voornamelijk bij Istán en El Burgo. Bij Monda en in het noorden aan de kant van Ronda zijn er juist gebieden die niet opgenomen zijn omdat ze privé terreinen bevatten of jacht gebied zijn.
Op de kaart zijn 3 te onderscheiden gedeelten:
1) Behoorde tot het Parque Natural en is nu ook Nationaal Park
2) Behoort nog steeds tot Parque Natural maar niet tot het Nationaal Park
3) Behoorde niet tot Parque Natural, maar is toegevoegd aan het Nationaal Park
Het park heeft diverse ingangen. Aan de Ronda en Torrecilla kant bij de Area Recreativa Quejigales, bij Istán, via de weg naar de Refugio de Juanar in Ojén, bij Tolox, Yunquera en El Burgo.
Vanaf een aantal miradors heb je uitzicht op hellingen vol pinsapo’s: Mirador del Guarda Forestal aan de A-366 bij El Burgo en ook met de auto te bereiken in de winter: Puerto Saucillo en Luis Ceballos.
Wat zal binnenkort gaan veranderen
Met de komst van het Nationaal Park komt er op korte termijn geld beschikbaar vooral voor stimulering van toeristisch gebruik van het park door de realisatie van onderstaande punten.
- Yunquera: een kantoor van waaruit het beheer wordt geregeld
- Een bezoekerscentrum in PARAUTA (zona llamada Conejeras) bij de ingang van de Camino de Quejigales (ook vertrekpunt voor beklimming van de Torrecilla), op de weg tussen Ronda en San Pedro
- Een bezoekerscentrum bij de ingang van Tolox
- Een natuurklas lokaal voor milieu-educatie in El Burgo
- Een informatiecentrum in de dorpen die tot het park behoren
- Overnachtingsplaatsen voor campers
De pareltjes van de Sierra de las Nieves volgens experts:
- Sendero Tajo de la Caina (1)en Sendero Saucillo(2), beiden circulair vanaf Yunquera
- Sendero La Pozuela (3) vanaf Refugio de Juanar
- Canelón de Istan (4), een wandeling naar een waterpoel voor een verkoelende duik
- Castano Santo (5), een kastanjeboom van 1000 jaar oud met een omvang van 14m en 23m hoog
- Natuur Monument: El Pinsapo de la Escalereta (6), de oudste pinsapo van ongeveer 350-550 jaar, 26 m hoog, 5 m dik en een kruin van 200 m2 (Parauta)
- En ik voeg hier nog graag aan toe: EcoReserva Ojén (7), opvang voor hulpbehoevende wilde dieren, educatie en onderzoek.
ÉÉN VAN DE BESTE WANDELINGEN OM DE PINSAPO TE ZIEN
Sendero “Caucón Tajo de la Caína” (niveau medio, hoogte verschil 232 m)
Midden in het Nationaal Park ligt een tweetal circulaire wandelingen van zo’n 2 uur. Dit zijn de wandelingen waarbij je het beste zicht hebt op de bijzondere pinsapo. Wij doen de “Tajo de la Caína” die vertrekt vanaf Mirador “Luis Ceballos”.
Vanuit Yunquera verlaten we de A366 (richting Ronda), na het benzine station, om af te slaan naar links, de Camino de Sierra de las Nieves, in de richting van het sportcomplex (polideportivo municipal). In de zomer is het niet mogelijk om hier met de auto naar toe te rijden (gesloten april-half oktober). In dat geval kun je de auto, na 4.2 km op een kleine parkeerplaats achterlaten en dan het pad volgen tot de mirador. Tot de mirador is het 2,5 km, over een makkelijk te lopen pad met prachtige uitzichten. Hier en daar zie je al een eenzame pinsapo, maar voornamelijk Aleppo dennen en mediterraan struikgewas.
Vanaf de mirador heb je een spectaculair uitzicht op het enorme pinsapo-woud (2). De hele helling, zover je kunt kijken, is gevuld met pinsapo’s. Vanaf de mirador gaan we rechtsaf (ronde tegen de klok in). Van de twee paden nemen we het onderste. Na enige tijd komen we aan in het woud. De bomen zijn enorm en bieden veel schaduw, op de route staan af en toe paaltjes met pijlen, je kunt eigenlijk niet fout gaan.
Het volgende punt dat wij passeren is een natuurlijke mirador; la Era de los Gamones (3). Van hier hebben we uitzicht op de mirador van ons vertrekpunt en het dorp Yunquera. De kust en de zee, kunnen we vandaag niet zien, het is te heiig. Ook de roodbruine rotsen van de Cerro Corona zouden te zien moeten zijn. Hier bevinden zich dus twee soorten gebergten, dicht bij elkaar. Maar snel door, want het mooiste van de wandeling komt nu.
Loop een klein stukje door naar boven, na zo’n 5 minuten begint de Tajo de la Caína, een enorme kloof in het gebergte, meer dan 100 meter omlaag. Vanaf daar domineert ¨la Cañada de las Carnicerías¨. En ook deze berg staat weer vol met pinsapo’s.
Tajo de la Caína: De legende zegt dat de naam komt van een vrouw bijgenaamd la caína, die volgens de kerkelijke rechtbank (la Inquisición) van de rots moest worden gegooid vanwege hekserij.
Let op, na terugkeer vanaf de miradoor de goede richting in te slaan
We lopen terug naar de Era en nemen het pad naar rechts . We moeten straks nog ergens het dal oversteken, maar lopen op hoogte in een bocht naar de smalste oversteek. Via de Cañada (bergengte) del Alhucemar (4) dalen we af naar een zonnig stuk met dennenbomen en mediterraan struikgewas. Daarna volgt een stijl klimmetje weer terug naar de mirador waar we begonnen.
De wandeling was prachtig. Maar in het voorjaar of wanneer de dennenappels aan de bomen hangen, zal het waarschijnlijk nog mooier zijn. We willen deze wandeling sowieso nog een keer doen, net na zonsopgang, om de Spaanse Ibex en andere bijzondere dieren te zien.
Na afloop van de wandeling bezoeken we nog één van de witte dorpjes. In Yunquera brengen we een bezoek aan Bar Quini. Hier bestellen we twee drankjes en twee heerlijke broodjes lomo. Al met al € 8,50 bij elkaar, inclusief een heleboel vriendelijkheid. Ook hiervoor komen we graag nog een keer terug, alleen dan met wat meer tijd voor een uitgebreidere maaltijd.
Met dank aan Tomás Rueda, biólogo y coordinador de la Reserva de la Biosfera Sierra de las Nieves en verantwoordelijke voor de overgang naar het Parque Nacional.
